Huzursuz bacak sendromu nedir? Belirtileri nelerdir? | İşte Tüm Detaylar

Huzursuz bacak sendromu, nüfusun %10’unu etkileyen yaygın bir durumdur. [1]. Huzursuz bacak sendromu, istirahat halindeyken veya dinlenirken bacaklarda artan dürtüsel ve nörolojik bir hareket bozukluğudur. Rahatsız edici belirtiler hareketle azalırken, akşamları veya geceleri artabilir. Genetik ya da çevresel faktörler hastalığın nedenleri arasında yer alıyor. Özellikle demir eksikliğinden muzdarip hastaların kötüleşen semptomlar yaşadığı bilinmektedir. Belirtiler genellikle hareket etme dürtüsü, uyku bozuklukları ve konsantrasyon sorunları şeklinde kendini gösterir ve sıklıkla dinlenme dönemlerinde, özellikle de geceleri ortaya çıkar.

Huzursuz bacak sendromu nedir?

Willis-Ekbom hastalığı olarak da bilinen huzursuz bacak sendromu, kronik ve ilerleyici bir hareket bozukluğudur. Hastalık ilk kez 1683 yılında Willis tarafından tanımlanırken, “huzursuz bacaklar” terimi ilk kez 1945 yılında nörolog Karl-Axel Ekbom tarafından kullanılmıştır. Ekbom huzursuz bacak sendromunu “istirahat halindeki uzuvların duyusal bir semptomu ve motor bozukluğu” olarak tanımlamıştır. Bu bozukluk, bacakları hareket ettirme dürtüsü ile ilişkili hoş olmayan hisler ve uyku sorunları ile karakterizedir. Huzursuz bacak sendromunun yaygınlığı kadınlarda %7,3 ve erkeklerde %3 olarak bildirilmiştir. [3]. Ayrıca hamilelik sırasında en sık görülen hareket bozukluğu olduğu bilinmektedir.

Huzursuz bacak sendromu çocuklar da dahil olmak üzere her yaştan ve cinsiyetten insanı etkileyebilir, ancak orta yaşlı insanlarda daha yaygındır. Durumun genel popülasyondaki yaygınlığı %1-15 arasında değişebilirken, çocukluk çağında huzursuz bacak sendromu olan hastaların yaygınlığı %2 civarındadır. [2]. Huzursuz bacak sendromu iki farklı tipte sınıflandırılabilir. Erken sendrom olarak bilinen ilk tip 45 yaşından önce teşhis edilir, genellikle genetik yatkınlığa bağlıdır ve yavaş ilerler. Geç evrede ise hastalık hızla ilerler ve tanı 45 yaşından sonra konur.

Huzursuz bacak sendromunun belirtileri nelerdir?

Huzursuz bacak sendromu olan kişilerin üçte biri semptomlarını kontrol altına almak için tıbbi tedaviye ihtiyaç duymaktadır. Hastalar semptomlarının genellikle yatma veya oturma gibi hareketsiz aktiviteler sırasında ortaya çıktığını veya kötüleştiğini bildirmektedir. Hareketsizken yoğunlaşan bir rahatsızlık ve ağrı hissi vardır. Huzursuz bacak sendromu olan hastalar genellikle semptomları tanımlamakta zorluk çekerler. Ancak genel olarak ortaya çıkan ve hastalığın teşhisine ulaştıran belirtiler kısaca şu şekilde tarif edilebilir:

• Bacaklarda hareket etme isteği uyandıran hoş olmayan hisler,
• Bacaklarda zonklama, ağrı, kaşıntı, elektriklenme ve çekilme hissi,
• Bu semptomlar nadiren kolları etkiler,
• Dinlenme sırasında hislerin şiddetlenmesi,
• Hareket ederken bacaklarda oluşan rahatsızlığın geçici olarak ortadan kalkması,
• Akşamları veya uyku sırasında bacaklarda seğirme hissi,
• Uyku bozuklukları, uykuya dalma ve uykuda kalma güçlüğü,
• Uykunuzda bacaklarınızı hareket ettirmek için yataktan kalkma isteği,
• Gün içinde yorgunluk ve uyuma isteği,
• Davranış ve ruh halindeki değişiklikler,
• Ayağınızı vurmak gibi alışılmış, tekrarlayan davranışlar,
• Dikkat eksikliği ve konsantrasyon bozuklukları,
• Bir şeyleri hatırlamakta güçlük,
• Depresyon ve anksiyete.

Huzursuz bacak sendromuna ne sebep olur?

Huzursuz bacak sendromunun nedeni henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Beyinde hareketlerin gelişiminden sorumlu olan bazal gangliyonların işleyişiyle ilgili olduğu düşünülmektedir. Bazal gangliyonlar vücudun hareketlerini düzenlemek için dopamin adı verilen bir hormon kullanır. Beyindeki bu gangliyonlar yeterince dopamin almazlarsa, hareketleri gerektiği kadar verimli bir şekilde düzenleyemezler. Bu da huzursuz bacak sendromuna yol açabilir. Huzursuz bacak sendromunun nedenleri kısaca aşağıdaki gibi tanımlanabilir:

• Genetik: Huzursuz bacak sendromuna genetik bir yatkınlık vardır. Ebeveynlerde ve kardeşlerde bu hastalığın varlığı, etkilenen kişi için potansiyel bir risk teşkil eder.
• Demir eksikliği: Huzursuz bacak sendromu semptomlarının vücuttaki düşük demir seviyeleri ile ilişkili olduğuna inanılmaktadır. Bazı durumlarda, demir eksikliği giderildiğinde sendromun belirtilerinin ortadan kalktığı bilinmektedir.
• İlaçlar Bazı ilaç gruplarının kullanımı huzursuz bacak sendromunu tetikleyebilir veya mevcut semptomları şiddetlendirebilir. Bu nedenle doktor ile yapılan görüşmede alınan ilaçlardan bahsedilmelidir.
• Hamilelik Hamilelik sırasında hormonal değişiklikler, demir ve vitamin eksiklikleri sendromun semptomlarını şiddetlendirebilir. Bazı kişilerde huzursuz bacak sendromu ilk hamilelik sırasında ve özellikle son üç aylık dönemde de ortaya çıkabilir. Doğumdan sonra belirtiler genellikle tekrar kaybolabilir.
• Böbrek yetmezliği: Anemi, genellikle böbrek yetmezliği ile gelişen bir başka durumdur. Böbrek fonksiyon bozukluğu demir depolarında azalmaya yol açabilir. Bu ve vücut kimyasındaki diğer değişiklikler sendroma neden olabilir veya sendromu şiddetlendirebilir.
• Omurilikle ilgili sorunlar: Huzursuz bacak sendromu nörolojik bir bozukluktur. Omurilik hasar gördüğünde veya yaralandığında ortaya çıkabilir. Omuriliğin anestezi altında olması da hastalık riskini artırır.
• Periferik nöropati: Diyabet gibi faktörler bazen el ve ayaklardaki sinirlerde hasara yol açabilir.
• Romatizmal hastalıklar: Huzursuz bacak sendromu fibromiyalji, osteoartrit ve romatoid artrit gibi hastalıklarda da ortaya çıkabilir.
• Diabetes Mellitus Tip 2: Huzursuz bacak sendromu sıklığının arttığı bir diğer hastalık da endokrin bir hastalık olan diabetes mellitustur. Diyabetli hastaların %17-27’sinde huzursuz bacak sendromu gelişebilmektedir. [2].
• Multipl Skleroz Multipl skleroz ve huzursuz bacak sendromu birlikte ortaya çıkabilen ve birbirlerinin ikincil nedenleri olarak kabul edilen iki hastalıktır.

Huzursuz bacak sendromu nasıl teşhis edilir?

Huzursuz bacak sendromunu teşhis etmek için, tıp uzmanları fizik muayeneden sonra tam bir tıbbi geçmiş ve genetik öykü isteyecektir. Huzursuz bacak sendromunu teşhis etmek için spesifik bir test olmadığından, sağlık uzmanları diğer durumları elemek ve semptomların nedenini anlamak için nörolojik muayene ve kan testleri isteyebilir. Uyku koşullarını değerlendirmek için uyku testleri ve çalışmaları da önerilebilir. Çocuklarda huzursuz bacak sendromunu teşhis etmek nispeten zordur. Bunun nedeni, çocukların hissettikleri semptomları ve hisleri tam olarak tanımlayamamalarıdır. Buna ek olarak, sendromun semptomları çocuklarda yaygın olan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu veya büyüme ağrılarına benzer, bu da teşhisi zorlaştırabilir. Huzursuz bacak sendromunu teşhis etmek için doktorlar aşağıdaki soruların cevaplarını analiz edebilir:

• Hastanın bacaklarını hareket ettirme dürtüsü var mı, bu bacaklarda ağrıya ve çekmeye neden oluyor mu?
• Semptomlar istirahat halindeyken veya hareketsizken artma veya başlama eğiliminde mi?
• Esneme, yürüme ve egzersiz kısmi veya tam rahatlama sağlıyor mu?
• Semptomlar çoğunlukla akşamları ve geceleri mi ortaya çıkıyor yoksa artıyor mu?
• Tıbbi geçmişte hangi tıbbi durumlar bilinmelidir, bu semptomlara neden olabilecek başka sağlık sorunları var mı?

Huzursuz bacak sendromuna ne iyi gelir?

Huzursuz bacak sendromunun hafif semptomlarıyla mücadele etmek için doktor tavsiyesi üzerine kullanılabilecek bazı tedaviler vardır. Bu tedavilerin amacı huzursuz bacak sendromunu tedavi etmek değil, rahatsız edici semptomları hafifletmektir. Bunun nedeni, semptomların etkilenen kişilerin günlük hayatını etkileyebilmesi, uykuya dalmakta güçlük çekmesine yol açabilmesi veya uyku kalitesini bozabilmesidir. Huzursuz bacak sendromu için yararlı olabilecek bazı öneriler aşağıda listelenmiştir:

• Aerobik bisiklet veya sabit bisiklet ve tempolu yürüyüş gibi düzenli fiziksel aktivite semptomları kontrol etmeye yardımcı olabilir.
• Gün içinde esneme egzersizleri ve hafif masajlar yapılabilir.
• Yatmadan önce televizyon izlememek, bilgisayar kullanmamak veya telefonla konuşmamak gibi iyi uyku alışkanlıkları edinmeniz tavsiye edilebilir. Çünkü yeterli ve kaliteli uyku eksikliği semptomların kötüleşmesine yol açabilir.
• Bacaklarda sıcak bir banyo, bir ısıtma yastığı veya bacaklara soğuk kompresler, rahatsız edici semptomları kısa bir süre için hafifletebilir.
• Genel stresi azaltmak için meditasyon ve yoga gibi rahatlama egzersizleri. Gerekirse, bir ruh sağlığı uzmanından danışmanlık alınması önerilir.

Huzursuz bacak sendromu nasıl tedavi edilir?

Huzursuz bacak sendromunun semptomları bazen altta yatan durumun, örneğin demir eksikliğinin tedavi edilmesiyle hafifletilebilir. Demir eksikliğini gidermek için oral veya intravenöz takviyeler kullanılabilir. Demir takviyeleri yalnızca sıkı tıbbi gözetim altında ve kandaki demir seviyesi kontrol edildikten sonra doktor tavsiyesi üzerine alınmalıdır. Huzursuz bacak sendromunu veya buna neden olan hastalığı tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçların hamilelik sırasında kullanılması önerilmez. Bu konuda detaylı bilgi almak için doktorumuzla iletişime geçerken hamilelik durumunuz ve genel sağlık durumunuzla ilgili tüm detayları vermeniz tavsiye edilir.

Bacak huzursuzluğunu azaltmak için reçete edilebilecek çeşitli ilaçlar vardır. Bu ilaçların çoğu diğer rahatsızlıkları tedavi etmek için tasarlanmış olsa da, huzursuz bacak sendromunun tedavisinde de yardımcı olabilirler. Tıbbi tedavide en yaygın kullanılan ilaçlar beyindeki dopamin seviyelerini artıran ilaçlardır. Orta ve şiddetli huzursuz bacak sendromu vakalarında doktor tavsiyesi üzerine kullanılabilirler. Reçete edilebilecek diğer ilaçlar arasında kalsiyum kanallarını etkileyen ilaçlar, kas gevşeticiler, uyku yardımcıları ve şiddetli semptomları tedavi etmek için opioidler bulunur. Belirtilere ve bu belirtilerin ciddiyetine bağlı olarak, bir veya daha fazla ilacın birlikte kullanılması gerekebilir.

Huzursuz bacak sendromu nasıl önlenebilir?

Huzursuz bacak sendromunu önlemek için bilinen bir yöntem yoktur. Altta yatan sağlık sorunlarını tedavi etmek ve yaşam tarzı değişiklikleri yoluyla stresi azaltmak, bunu önlemek için kullanılabilecek bazı önerilerdir.

Huzursuz bacak sendromunun tedavisi zordur çünkü yaşam kalitesini ve uykuya dalma ve uykuda kalma becerisini etkileyebilen bir sağlık sorunudur. Kendinizin veya sevdiğiniz birinin huzursuz bacak sendromu semptomlarından muzdarip olduğunu düşünüyorsanız, semptomlar, teşhis ve tedavi hakkında daha fazla bilgi için uzman bir doktora veya nöroloğa danışmanız tavsiye edilir.