Panik atak belirtileri çağımızda birçok insan tarafından merak konusudur. Panik atak, aniden ve düzenli olarak panik veya korku duygularından etkilendiğiniz bir anksiyete bozukluğudur. Hemen hemen herkes zaman zaman kaygı ve panik yaşayabilir. Bu duygu gergin, stresli veya tehlikeli durumlara karşı doğal bir tepkidir. Ancak panik atak bozukluğu olan bir kişi için kaygı, endişe, panik ve stres duyguları hem düzenli olarak hem de sıklıkla görünür bir sebep olmaksızın ortaya çıkar.
Panik atak, gerçek bir tehlike veya belirgin bir neden olmamasına rağmen şiddetli fiziksel semptomlarla kendini gösteren yoğun bir korku atağıdır. Panik atak anında kişide çok büyük korku oluşur, kişi kalp krizi geçirdiğini veya öleceğini düşünebilir. Birçok insan yaşamları boyunca bir veya iki panik atak yaşayacaktır. Ancak panik ataklar sürekli tekrarlıyorsa panik bozukluktan söz edilir.
Panik bozukluk, panik atakla ilişkili bir zihinsel bozukluktur. Beklenmedik tekrarlayan panik ataklar, bu atakların beklentisinden kaynaklanan kaygı ve panik atak sırasında ortaya çıkan semptomlar nedeniyle ölme veya zarar görme korkusu nedeniyle hayatın doğal akışına uyum sağlamada güçlükler olarak görülmektedir.
Panik Atak Nedir?
Korku atağı olarak da tanımlanabilen panik atak, gerçek bir tehlike olmamasına rağmen kişinin kendini tehlikeli hissetmesine, heyecanla tepki vermesine ve korku hissetmesine neden olan psikolojik bir durumdur. Bu ani başlangıçlı ve tekrarlayan durum, kişinin kendisini sıkıntı veya dehşet içinde bulmasına neden olur.
Seviyesi giderek artan bu korku atakları yaklaşık 10 dakika sürer. Ortalama 5 ila 30 dakika devam eden panik atak, sonra kendi kendine geçer. Şiddetli fiziksel belirtilere neden olan bir panik atak varlığında, kişi aşırı derecede endişeli ve korkulu hisseder. Genellikle kalp çarpıntısı, nefes almada güçlük ve göğüste baskı gibi belirtilere neden olan bu rahatsızlığın varlığında kişi yoğun bir ölüm korkusu yaşar. Pek çok kişinin yaşamı boyunca bir veya iki kez panik atak geçirmesi normal kabul edilse de, tekrarlayan panik ataklar ve bu deneyimi tekrar yaşayacağını düşünmekten vazgeçememek bir bozukluk olarak tanımlanmaktadır.
Panik atak, gerçek bir tehdit olmamasına rağmen kişinin tehlikede olduğuna veya zor bir durumda olduğuna inanmasından kaynaklanan endişe ve korku durumu olarak tanımlanabilir. Herhangi bir tehlike olmasa bile kişinin vücudu sanki gerçekten tehlikedeymiş gibi tepki verir. Toplumda yaklaşık 100 kişiden 3’ünde bulunduğu düşünülen bu bozukluk, sempatik sistemin devreye girmesine ve “savaş ya da kaç” tepkisine neden olur.
Hızlı kalp atışı, çarpıntı, nefes darlığı, mide bulantısı ve baş dönmesi gibi fiziksel değişikliklere neden olan bu durum, kişiyi felç, kalp krizi gibi çok ciddi bir sağlık sorunuyla karşı karşıya olduğuna ve ölmek üzere olduğuna inandırır. Genellikle yoğun stresli zamanlarda ortaya çıkan panik ataklar, herhangi bir problem olmadığında dahi ortaya çıkabilmektedir. Kişi panik atak geçirdikten sonra sakinleşip eski haline dönse bile o dönemde yaşadığı olumsuz etkinin üstesinden gelemez.
Sürekli o korkutucu anın ve o an yaşadığı bedensel tepkilerin tekrarlayacağını düşünür veya bekler. Panik atak geçirme korkusu olarak da tanımlanabilecek bu durumda panik bozukluğundan bahsedilir.
Panik Atak Nasıl Oluşur?
Tehlikeli bir durum yokken kişinin kendini tehlikenin ortasında hissetmesine neden olan panik atak, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren psikolojik bir rahatsızlıktır. Normalde korku duygusu, bir kişinin hayatını tam bir güvenlik içinde yaşamasına izin verir. Kişi gerçekten tehlikeli bir durumla karşı karşıya kaldığında ortaya çıkan bu duygu, vücudun sempatik sistemini harekete geçirerek kişinin kaçmasına veya tehlikeyle savaşmasına izin verir.
Sempatik sistemin aktivasyonu ile kişinin nefes alması hızlanır. Nefessiz kalmış izlenimi veren bu duruma ek olarak kalp atışı hızlanır. Kendi kalp atışlarını hisseder. Hızlı kalp atışı, kızarma, terleme veya titreme gibi hislere neden olur, bu da vücutta kan basıncının artmasına ve kan dolaşımının artmasına neden olur. Sempatik sistemin “tehlikeden kaçma”ya neden olduğu tüm bu sebepler, sindirim sisteminin o an ihtiyacı olmayan deri ve organlarına daha az kan pompalanmasına neden olarak kişinin uyuşukluk gibi belirtiler yaşamasına neden olur. Karıncalanma, mide bulantısı veya kusma bunlardan bazılarıdır.
Beyindeki kan ve dolayısıyla oksijen miktarının değişmesiyle kişi kendini tuhaf hissedebilir ve kontrolünü kaybedecek gibi hissedebilir. Bu ani durum 5 ila 30 dakika sürer. Ancak bu süreçte yaşananlar kişiyi büyük ölçüde etkiler.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
Panik atak belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Panik atağın en büyük özelliği ne zaman başlayıp ne zaman biteceğini tahmin edememesidir. Ani başlayan korku ve panik, genellikle ilk 10 dakika içinde zirve yapar ve ortalama 15 dakikada biter. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülen panik atak belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Göğüste baskı hissi,
- Kalp atışında hızlanma,
- Kalp çarpıntısı,
- Nefes darlığı,
- Boğulma hissi,
- Ağız kuruluğu,
- Terleme,
- Titreme,
- Sıcak basması,
- Çeşitli uzuvlarda uyuşma,
- Karıncalanma
- Mide bulantısı,
- Kusma,
- Baş dönmesi,
- Baş ağrısı,
- Baygınlık hali,
- Kontrolü kaybetme hissi,
- Kalp krizi geçiriyormuş gibi hissetmek,
- Akıl kaybı veya delirme hissi,
- Ölüm korkusu.
Panik Atak Sebepleri Nelerdir?
Panik atak, genellikle belirgin bir sebep olmadan gelişir. Ancak atakların oluşmasında çeşitli faktörler rol oynamaktadır. Genetik faktörler, yüksek stres seviyeleri, yakın zamanda veya çocuklukta yaşanan travmatik olaylar, olumsuz duygulara yatkınlık, uyuşturucu kullanımı, sigara ve kafein alımı panik atak riskini artıran faktörlerden bazılarıdır. Tüm bunlara ek olarak obsesif kompulsif kişilik bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, agorafobi gibi psikolojik rahatsızlıklar da panik atakların oluşumunda rol oynayabilir.
Panik Atak Tanısı Nasıl Konur?
Panik atak tanısı, sadece alanında uzman bir psikolog tarafından konulabilir. Öncelikle hastanın tıbbi öyküsü alınır ve gerekli fizik muayeneleri yapılır. Panik atağı teşhis etmek için doğrudan laboratuvar testi yoktur. Ancak doktorlar, atakların altta yatan başka bir durumdan mı yoksa panik ataktan mı kaynaklandığını öğrenmek için testler isteyebilir. Yaşanan atakların sıklığı, nefes darlığı, baş dönmesi, uyuşukluk veya terleme gibi belirtiler teşhis açısından oldukça önemlidir.
Panik atak tanısını netleştirmek ve diğer hastalıkları ekarte etmek için önce bir kalp muayenesi (EKG) istenebilir. Çarpıntıların başka bir kalp hastalığına bağlı olup olmadığı araştırılır. Daha sonra doktor tarafından tiroid hormonlarının seviyesi ve hormonal bir dengesizlik olup olmadığının ölçülmesi için bazı kan testleri istenebilir.
Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?
Bir kişinin panik bozukluğu veya panik atak belirtileri varsa, alanında uzman bir doktora görünmelidir. Bireyin tıbbi geçmişini gözden geçirirken, doktor gözlemlenen semptomları, nöbetlerin sıklığını ve süresini soracaktır. Ayrıca semptomların başka bir sağlık nedeninden kaynaklanıp kaynaklanmadığını görmek için kapsamlı bir fizik muayene yapacaktır. Tekrarlayan panik ataklarda panik bozukluk tanısı konulabilir.
Panik bozukluk tamamen tedavi edilebilir bir durumdur. Bunun için mümkün olan en kısa sürede bir doktora başvurmak en iyisidir. Tıbbi bakım olmaması, panik bozukluğu daha da kötüleşebilir ve yönetilmesi çok zor olabilir. Ayrıca sizi panik atak ve agorafobiden kaçınma gibi başka zihinsel sağlık sorunları geliştirme riskine de sokabilir.
Panik bozukluk tedavisinde panik atak sayısını azaltmak amaçlanırken, panik atak tedavisinde semptomları azaltmak amaçlanır. Panik atakların ana tedavileri psikoterapi ve ilaçtan oluşur. Gözlenen semptomlara bağlı olarak, biri, diğeri veya bu tedavilerin bir kombinasyonu kullanılabilir. Bilişsel-davranışçı terapi, psikolojik tedavi sırasında bir terapiste doğrudan danışıldığında faydalı olabilir. Uzman terapistler, bir atak sırasında nasıl tepki vereceğini, düşüneceğini bilebilir ve bir atak sırasında sakin kalmaya yardımcı olacak nefes teknikleri önerebilir.
Doktor ve hasta fayda göreceğini düşünüyorsa reçeteli ilaçlar uygulanabilir. Bu süre içinde hastaya antidepresanlar, selektif serotonin geri alım inhibitörleri ve benzeri ilaçlar verilebilir. Unutulmamalıdır ki antidepresanlar iki ile dört hafta arasında etkisini göstermeye başlar ve sekizinci haftadan itibaren tam etkisini gösterir. İlacın işe yaramadığını hissetseniz bile, doktor ilacı kesmeyi önermedikçe kullanımına devam edilmelidir. Bilişsel davranışçı terapi veya ilaç tedavisi sonrasında semptomlar düzelmezse, hasta doktor tarafından psikiyatrist veya klinik psikolog gibi bir ruh sağlığı uzmanına sevk edilebilir.
Panik Atak Anında Ne Yapmalı?
Panik atak anında yapılması gerekenler:
- Panik atakla savaşmayın.
- Mümkünse, olduğunuz yerde kalın.
- Olumlu, huzurlu ve dinlendirici yerlere odaklanın.
- Panik atağın kalıcı olmadığını, bir süre sonra geçeceğini unutmayın.
- Bu durumun hayatınız için bir tehdit olmadığını unutmayın.
- Yavaş ve derin nefes alın.
Sık Sorulan Sorular
- Panik atağı tetikleyen şeyler nelerdir; siyah çay, kahve, kolalı içecekler, alkol, sigara, esrar, kokain, aşırı yeme, özellikle şekerli yiyecekler panik atağı tetikleyen yiyeceklerdir.
- Panik atak ilaçsız geçer mi; panik atak, ataklarla başlayan anksiyete bozukluklarının neden olduğu durumlardır. Tedavisi mümkün olan panik atak ilaçla tedavi edilebileceği gibi ilaçsız da atlatılabilir.
- Panik atak halsizlik yapar mı; kişi panik atak sonunda halsizlik ve yorgunluk yaşar. Bazen panik ataklar çok kısa ve şiddetli olabilir. Bazen bu semptomların yaşanması saatler hatta günler alabilir.
- Panik atağı yenmek için ne yapmalı; Panik atağın bir ruh hali olduğunu bilmelisiniz. Yalnız olmadığınızı unutmamalısınız. Panik atak olan diğer insanlarla tanışabilirsiniz. Panik atak geçirdiğiniz yerlerden kaçmamalısınız. Atak anında, gözlerinizi kapatmak yerine tek bir noktaya odaklanın. Solunum hızınızı yavaşlatmaya çalışın. Spor yapın ve uyku düzeninize dikkat edin. Düzenli bir beslenme programı izleyin. Yarını düşünmeden gününüzü dolu dolu yaşamaya odaklanın.
Bu yazımızda sizlere panik atak belirtileri hakkında bilgiler verdik. Daha fazla bilgi sahibi olmak için gece panik atak belirtileri, panik atak nasıl geçer, panik atak yaşayanların yorumları, panik atak belirtileri testi, panik atak ilaçları, panik atak nasıl olur, panik atak öldürür mü, panik atak neden oluşur gibi soruların Google arama motorunu kullanarak öğrenebilirsiniz.