Borsa nasıl öğrenilir, borsadan nasıl para kazanılır, borsada hisse senedi nasıl seçilir gibi birçok soru insanlar tarafından merak edilmektedir. Bu yazımızda borsaya yeni başlayanlar için ya da borsa hakkında hiç bilgisi olmayan kişiler için çeşitli bilgiler vereceğiz. Borsa hakkında insanların aklına gelen çeşitli soruların cevaplarını yazımızda bulabileceksiniz.
Borsa Nedir?
Borsa toplumda yanlış olarak “oynamak” kelimesiyle ifade edilir. Ancak bu yanlış bir tanımlamadır. Borsa şirketlere ortak olmamızı sağlayan bir yatırım aracıdır. Borsanın temel kuruluş amacı, küçük hissedarların büyük şirketlere ortak olabilmesine fırsat sağlamaktır. Böylece uzun yıllar bu şirketlerin elde ettiği karlardan pay alabilmesini sağlamaktır.
Bir fabrika düşünün ve bu fabrikanın piyasa değeri 10 Milyon TL olsun. Eğer bu fabrikanın toplam 1 milyon adet hissesi varsa hisse başı fiyat 10 TL olacaktır. Ve bizler 10 TL yatırarak bu fabrikanın çok küçük bir hissesine ortak olabiliriz.
Borsada Nasıl Hisse Alabiliriz?
Borsada hisse alabilmek için öncelikle bir yatırım hesabına sahip olmanız gerekir. Yatırım hesabı bankalardan veya doğrudan aracı kurumlardan açılabilir. Yatırım hesabı açmadan önce size sunulan evrakları iyice inceleyip onaylamalısınız. Sonrasında imza atarak yatırım hesabınızı açtırabilir ve yatırım hesabı açtığınız bankanın websitesine giriş yaparak hisse alıp satmaya başlayabilirsiniz.
Yatırım hesabı açılırken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri, yatırım hesabı işletim ücreti verip vermeyeceğinizi kontrol etmektir. Bunu bankaya sorarak öğrenebilirsiniz. İkinci bir husus ise komisyon ücretleridir. Eğer imkanınız varsa 1000’de 1 oranında komisyon ücreti alan bir aracı kurum ile çalışmanız sizin için daha iyi olacaktır. Bu komisyon ücretleri, hisse alım satım sırasında ödenmektedir.
Hisse Senedi Sahiplerinin Hakları Nelerdir?
1-) Kar Payı Hakkı: Öncelikle kar payı hakkınız vardır. Şirketlerin yarıya yakını, her yıl düzenli olarak kar payı dağıtmaktadır. Ve bu kar payları yatırım hesabınıza aktarılır. Siz dilerseniz vadesiz TL hesabınıza aktararak bu yatırılan tutarı harcayabilirsiniz. Bütün şirketler kar payı dağıtmaz; hisse senedi almadan önce bunun kontrolünü yapmalısınız. Ayrıca bazen de hisse aldığınız şirket zarar edebilir. Bu şirketin kar payı dağıtıp dağıtmayacağı konusunda ise soru işareti oluşur.
2-) Genel Kurulda Oy Verme Hakkı: Bu hak genelde küçük yatırımcıların pek kullanmadığı bir haktır. Şirketler her yıl düzenli olarak genel kurul düzenler. Bu genel kurullarda şirketler hakkındaki temel kararlar alınır. Eğer bir kişi, bu şirketten bir hisse bile almış olsa, genel kurulda oy verme hakkına sahiptir.
3-) Sermaye Artırımına Katılma Hakkı: Bu genelde bedelsiz sermaye olarak olur. Otomatik olarak hisseler hesabınıza düşer. Bazı durumlarda ise bedelli sermaye artışı söz konusudur. İlave bir yatırım yapılması beklenir. Eğer bu hak kullanılmazsa, yatırımcı genelde zarara uğrar. Bu nedenle sermaye artırımına katılma hakkınının kullanılması önerilir; kullanılmıyor olsa bile yatırımcıya verilen bu hakkın başka yatırımcılara satılması gerekir. Yatırımcılar bedelli sermaye artırımındaki işlemleri aksatmamalıdır.
4-) Tasviye Bakiyesinden Pay Alma Hakkı: Eğer yatırım yapılan şirket iflas etmişse ve iflas ettikten sonra, borçları ödendikten sonra herhangi bir değer kalırsa mevcut hissedarlar arasında bu değer bölüştürülür. Fakat genel olarak iflas eden şirketlerde herhangi bir tasviye bakiyesi kalmamaktadır.
Neden Hisse Senedi Almalıyız?
İlk olarak şunu ifade etmek gerekir. Hisse senetlerinin kar potansiyeli, diğer bütün yatırım araçlarına göre daha yüksektir. Ancak hissetlerinin şu dezavantajı vardır; şirketler bazen iflas edebilirler. Eğer iflas eden şirkete yatırım yapılmışsa, tüm malvarlığı kaybedilebilir. Bu durumu göz önünde bulundurmak gerekir. Yani özetle, hisse senetlerinin hem riski hem de kar potansiyeli oldukça yüksektir.
Hisse senedi almanın avantajlarından birisi de büyük şirketlere ortak olma şansını sunmasıdır. Kişinin tek başına bir şirket kurduğunu düşünelim. Bu şirket muhtemelen küçük bir şirket olacak ve büyük şirketlere karşı rekabet gücü de az olacaktır. Bu konuyu hisse senetleri piyasasında ele aldığımızda, bizim en büyük şirketlere doğrudan ortak olma ve o şirketlerin rekabet gücünden kar payı elde etme şansımız olacaktır.
Hisse senedi almanın bir diğer avantajı, birçok farklı şirkete ortak olabilme şansıdır. Yani hem sektör hem de şirket seçme fırsatımız vardır. Bu da diğer yatırım araçlarına göre, yatırımcıya büyük bir esneklik sağlamaktadır.
UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler YATIRIM TAVSİYESİ DEĞİLDİR. Sadece bilgi vermek amacıyla paylaşılmıştır.